Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak (UAB) gidatzen duen PlasticHeal nazioarteko proiektuan parte hartu duten zientzialariek «neurri gehiago» eskatu dizkiete erakundeei, herritarrak mikroplastikoek eta nanoplastikoek osasunerako duten arriskutik babesteko.

Lau urtez, UABek gidatutako ikerketa-talde batek, Europako hamaika erakunderen partaidetzarekin, PlasticHeal proiektua gauzatu du mikroplastikoek eta nanoplastikoek (MNPL) giza osasunean izan ditzaketen arriskuak ikertzeko.

Proiektuaren ikertzaile nagusiek ‘Plastikoa gure barruan: mikro eta nanoplastikoen eragin ezkutua azaleratuz’ izeneko hitzaldian azaldu dituzte ondorioak astearte honetan, Bartzelonan.

Alba Hernandez UABeko ikertzaileak azaldu duenez, XX. mendearen hasieran plastikoa aurkitu zenetik, material horrek eguneroko bizitza «irauli» du, «aldakortasunagatik eta iraunkortasunagatik, baita etekin ekonomikoagatik ere, eta horrek plastikoa ezinbesteko produktu bihurtu du sektore askotan».

«Baina plastikoa ere arazo bihurtu da, material horren erabilera okerrak kutsadura eragin duelako, eta urtero 300 milioi tona plastiko ekoizten dira, gehienak erabilera bakarrekoak, eta joera horrekin jarraituz gero, datozen hogei urteetan ekoizpena bikoiztuko dela uste da», ohartarazi du.

Azaldu du plastikoaren zati txiki bat bakarrik dela birbizklagarria: «Eta milaka tona ditugu gure ingurumena kutsatuko dutenak, eta hori plastikoek eragiten dituzten arazoen ageriko aurpegia baino ez da». Era berean, mikroplastikoak eta nanoplastikoak dira, material horren erabilera desberdinetan sortzen direnak, baita birziklatzean ere, eta, zehaztu du, «leku guztietan» egoten direla: «Elikaduran, uretan eta baita arnasten den airean ere».

Odolera iristeko arriskua

Hernandezek kontatu du gizakiok nanoplastiko horiek arnastu eta iretsi ohi ditugula, eta mikrometro bat baino gutxiagokoak direnak, arnasketa eta digestio sistemaren bidez odolera eraman daitezkela.

Ikertzaile horren arabera, behin odol-uholdean daudenean, pertsonak arriskuen eraginpean daude eta, esposizio horrek bizitza osoan irauten badu, «ziur dakigu gorputzeko organoetan daudela».

Horren aurrean, gure osasunerako arriskutsuak diren aztertu behar dela uste du, eta bere arabera garrantzitsua da ondorioak ulertzea, mikroplastikoak eta nanoplastikoak arazo larriak eragin ditzaketelako, minbizia esaterako.

Ondorioak dagoeneko kuantifikatu daitezke, zehaztu duenez, «izan ere, frogatuta dago urtero gertatzen diren heriotzen ia % 20 kutsadurak eragiten dituela».

Testuinguru horretan, arazo horren jakitun izan behar dugu, eskatu du, «eta bultzada zientifikoa izan behar dugu pertsonak babestea ahalbidetuko duten erregulazio-politikak lortzeko, eta agintariek neurri horiek erabaki behar dituzte».

Frogatuta dago urtero gertatzen diren heriotzen ia %20 kutsadurak eragiten dituela.

Zientzia-taldearen ondorioetan adierazten denez, «ezagutza zientifikoak alternatibak eta berrikuntza ekar ditzake, baita kontsumitzaileen jokabide-aldaketak ere; izan ere, ezagutza izanez gero, zer arriskutan dauden ulertu ahal izango dute».

Gainera, ezagutza horiek aukera eman dezakete «mikroplastikoen eta nanoplastikoen eraginpean dauden pazienteen gaixotasunak hobeto kudeatzeko».

Ingurumen osasungarrirako neurriak

«Herritarrak babesten lagunduko duten neurriak behar ditugu, eta hori guztiontzako onuragarria izango da, ingurumen-ingurune osasungarria izango baitugu», azpimarratu du UABko ikertzaileak.

Onartu duenez, arriskuak eta konponbideak identifikatzea «ez da batere erraza»; izan ere, arriskua kategorizatu ahal izateko, lehenik eta behin zenbat mikroplastiko eta nanoplastiko dauden gorputzean jakin behar da.

«Ez da nahikoa — zehaztu du — esposizioa aztertzeko bi, bost edo hamar azterketa egitea; aitzitik, eskuratutako ezagutza guztiak metatu behar ditugu arriskua kalkulatzeko, eta, horretarako, ikerketa-urteak behar ditugu».

Ikerketa-urteak behar dituztela aldarrikatu du ikerlariak, eskuratutako ezagutza guztiak metatu behar direlako «arriskua kalkulatzeko».

«Oso erantzun zehatzak» behar dira ikerlariaren arabera, laborategian egindako analisien bidez lortutakoak, izaki bizidunekin ikerketak eginez, baina baita plastiko motetan arreta jarriz ere.

«Laborategian mikroplastiko eta nanoplastikoen katalogo bat izatea lortu dugu – baieztatu du Hernandezek –, eta orain badakigu zer gertatzen den zelula batekin kontaktuan jartzen direnean, bai eta nola banatzen diren ere, aztertutako partikula batzuengatik alarma-seinaleak ere identifikatu ditugu».

Izan ere, zehaztu duenez, jakina da aldaketak eragin ditzaketela DNAn, digestio-sisteman, hainbat inflamaziotan eta beste asaldura batzuetan, hala nola minbizian.